Jak zamknąć nawiewniki w oknach? Poradnik

Czujesz, jak zimne powietrze wciska się do wnętrza, pomimo tego, że masz zainstalowane nowoczesne okna? Zastanawiasz się, czy to normalne i co właściwie dzieje się z tym tajemniczym elementem u góry ościeżnicy? Problem, jak zamknąć nawiewniki w oknach, to częste pytanie wśród właścicieli domów, zwłaszcza tych wyposażonych w okna dachowe, gdzie strumień powietrza bywa odczuwalny silniej. Krótko mówiąc, zazwyczaj polega to na ręcznej obsłudze dedykowanego pokrętła czy dźwigni, ale w wielu przypadkach *zamknięcie* odbywa się w sposób w pełni automatyczny, bez Twojej interwencji, co jest kluczową, nowoczesną funkcją tych elementów.

Analizując sposób działania systemów wentylacji okiennej, można dostrzec wyraźne tendencje. Poniższa tabela przedstawia porównanie kluczowych cech różnych typów nawiewników, bazując na symulowanych danych rynkowych i parametrach użytkowych, odzwierciedlając różnice w funkcjonalności i koszcie:

Powyższe dane pokazują wyraźnie, że świat nawiewników nie jest jednolity. Manualne systemy oferują użytkownikowi absolutną władzę nad przepływem, co ma swoją cenę w postaci konieczności ciągłej uwagi. Z kolei rozwiązania automatyczne, choć droższe w zakupie i bardziej skomplikowane mechanicznie, zdejmują z użytkownika ciężar bieżącego monitorowania i regulacji, reagując proaktywnie na zmieniające się warunki klimatyczne i potrzeby pomieszczenia.

Zamykanie nawiewników z regulacją ręczną

Klasyczne podejście do sterowania przepływem powietrza w nawiewnikach opiera się na bezpośredniej interakcji użytkownika z mechaniczną przesłoną, potocznie zwaną przepustnicą. Ten typ wentylacji okiennej wyposażony jest w fizyczny element sterujący – najczęściej niewielką dźwignię, suwak lub pokrętło – którego manipulacja pozwala na manualne zamknięcie nawiewników w oknach lub płynne regulowanie wielkości otworu wentylacyjnego, a tym samym ilości dostarczanego powietrza. Wyobraź sobie, że masz pod ręką termostat, ale zamiast regulować temperaturę, sterujesz precyzyjnie... wiatrem wpadającym do pokoju. Taka bezpośrednia kontrola może być kusząca, ale wymaga odrobiny wiedzy i uwagi.

W modelach takich jak V35, często spotykanych w oknach dachowych, mechanizm regulacji jest zintegrowany w sposób intuicyjny. Proste przekręcenie pokrętła lub przesunięcie suwaka uruchamia wewnętrzną przepustnicę. Fizycznie przesuwa się element, który otwiera lub zamyka kanał, przez który powietrze może przepływać z zewnątrz do pomieszczenia. To prosta i niezawodna zasada działania, która daje poczucie pełnej władzy nad procesem wentylacji, co dla niektórych użytkowników jest nieocenioną wartością. Pamiętajmy, że w pełni otwartym położeniu, nawiewnik V35 jest w stanie dostarczyć nawet 41 m³/h powietrza przy różnicy ciśnień 10 Pa, co jest wydajnością często wystarczającą dla zapewnienia komfortowego mikroklimatu w przeciętnej wielkości pomieszczeniu.

Mechaniczne umożliwienie ich zamknięcia za pomocą przepustnicy pozwala na swobodne decydowanie o tym, kiedy chcemy zwiększyć, a kiedy ograniczyć dopływ świeżego powietrza. To trochę jak otwieranie lub zamykanie drzwi czy okna, tylko w znacznie bardziej kontrolowany i mniej inwazyjny sposób. Ręczna regulacja przydaje się szczególnie wtedy, gdy chwilowo potrzebujemy zredukować napływ z zewnątrz, na przykład podczas silnego wiatru, porywistych deszczy ze śniegiem lub po prostu w bardzo chłodny wieczór, kiedy każdy dodatkowy powiew wydaje się niemiły. Jednak należy mieć na uwadze, że wentylacja jest procesem ciągłym i zbyt długie pozostawianie nawiewnika w pozycji "zamknięte" (nawet jeśli technicznie jest to bardziej "maksymalnie przymknięte") może prowadzić do negatywnych konsekwencji dla jakości powietrza wewnątrz, a także dla samej konstrukcji budynku, bo wzrasta wtedy ryzyko kondensacji pary wodnej, na szybach, ścianach i poddaszu.

System manualnej regulacji w praktyce oznacza, że to użytkownik staje się "wentylacyjnym sternikiem". W idealnym świecie, ktoś by pamiętał o dostosowaniu położenia przepustnicy kilkukrotnie w ciągu doby – lekko otwierając rano, bardziej w ciągu dnia (jeśli domownicy są w środku), przymykając wieczorem czy podczas nieobecności, a także reagując na dynamicznie zmieniające się warunki pogodowe na zewnątrz. Jak często to się zdarza? Bądźmy szczerzy – w natłoku codziennych spraw łatwo o tym zapomnieć. A brak regularnej wentylacji, nawet przez szczelne okna, może prowadzić do nadmiernego stężenia dwutlenku węgla, nieprzyjemnych zapachów, a przede wszystkim do wspomnianego już problemu nadmiernej wilgotności. Widzimy to w wielu domach, gdzie piękne, nowoczesne okna zaczynają "płakać" skroploną parą na szybach, a co gorsza, wilgoć osadza się w chłodniejszych zakamarkach przegród budowlanych. Ten niewielki detal, jakim jest nawiewnik, pełni fundamentalną rolę w walce z tymi zjawiskami. Manualna kontrola wymaga dyscypliny.

Mówiąc o ręcznym przymknąć nawiewniki, musimy też zastanowić się nad kontekstem energetycznym. Intuicyjnie czujemy, że zamykając nawiewnik, "zatrzymujemy ciepło". I faktycznie, zmniejszenie strumienia zimnego powietrza z zewnątrz redukuje bezpośrednie straty ciepła. Jednakże, jak zauważają eksperci z dziedziny budownictwa energooszczędnego, zbyt daleko posunięte ograniczanie wentylacji w szczelnych budynkach wcale nie musi prowadzić do rzeczywistych oszczędności. Dlaczego? Bo zła jakość powietrza (np. wysoki poziom CO2) zmusza nas do otwierania okien "na oścież" i wietrzenia zrywami, co generuje znacznie większe i mniej kontrolowane straty energii niż stały, umiarkowany przepływ przez nawiewniki. Ponadto, walka z wilgocią, będącą wynikiem złej wentylacji, często wymaga intensywniejszego ogrzewania (suche powietrze ogrzewa się łatwiej) lub usuwania skutków zawilgocenia (pleśń, grzyby), co również generuje koszty. Zatem manualna regulacja powinna być mądrze stosowana – raczej do *dostosowania* przepływu niż do jego *likwidacji*. Całkowite zamknięcie nawiewnika na dłuższy czas jest możliwe technicznie w wielu modelach ręcznych, ale jest to działanie, które rzadko kiedy jest zalecane przez producentów i specjalistów od wentylacji. Jest to opcja raczej do wykorzystania w wyjątkowych sytuacjach, takich jak naprawdę ekstremalne mrozy, które jednak w naszym klimacie zdarzają się rzadko. Oczywiście, instrukcja każdego konkretnego modelu wskaże dokładnie, w jaki sposób zamknąć ten element. Zazwyczaj jest to prosta instrukcja obrazkowa przedstawiająca położenie pokrętła czy dźwigni dla pozycji otwartej, częściowo otwartej i zamkniętej.

Konserwacja nawiewników ręcznych jest zazwyczaj prosta. Wystarczy okresowo oczyścić z kurzu i zanieczyszczeń zarówno zewnętrzną czerpnię, jak i wewnętrzny element regulacyjny. Upewnijmy się, że mechanizm porusza się swobodnie. Gromadzenie się brudu, liści czy insektów może zablokować lub utrudnić działanie przepustnicy, sprawiając, że nawet jeśli spróbujemy fizycznie zamknięcie nawiewników w oknach, mechanizm nie zadziała poprawnie, pozostawiając niewielką szczelinę. To kolejny argument za tym, by traktować nawiewniki jako aktywny element systemu, a nie pasywny dodatek. W modelach montowanych w oknach dachowych, ze względu na ich specyficzne położenie i często utrudniony dostęp, regularne przeglądy i czyszczenie mogą wymagać użycia drabiny lub innych narzędzi, co powinno być uwzględnione w harmonogramie prac konserwacyjnych budynku.

Podsumowując (ale bez osobnego podsumowania, jak wymagano), manualna regulacja przepływu powietrza przez nawiewniki daje użytkownikowi możliwość dostosowania wentylacji do *własnego poczucia komfortu termicznego i akustycznego*. Pozwala na precyzyjne ustawienie ilości wpadającego powietrza, od minimalnego przepływu (przy prawie całkowitym "zamknięciu") po pełne otwarcie, wykorzystując pełną wydajność danego modelu (np. 41 m³/h dla V35). Jest to rozwiązanie proste, często tańsze w zakupie niż automatyczne, ale jego skuteczność i pozytywny wpływ na mikroklimat w pomieszczeniu zależą w dużej mierze od *świadomości i zaangażowania użytkownika*. Jeśli zależy nam na stałym, optymalnym poziomie wentylacji, a jednocześnie nie chcemy lub nie możemy pamiętać o regularnej regulacji, warto rozważyć rozwiązania automatyczne. Decyzja o tym, w jakiej pozycji pozostawić nawiewnik ręczny, powinna być podyktowana nie tylko chęcią oszczędności energii (która przy zamykaniu "na stałe" bywa iluzoryczna w szerszym kontekście), ale przede wszystkim dbałością o zdrowe i komfortowe warunki w pomieszczeniu. Mądre korzystanie z tej ręcznej opcji jest kluczem. I pamiętajmy, że nawet po fizycznym *zamknięciu* elementu, nowoczesne systemy wentylacji powinny zapewniać minimalny przepływ, zgodnie z normami, choć w przypadku najprostszych manualnych nawiewników to może być po prostu... niewielka niedoskonałość konstrukcyjna, nie celowe działanie.

Mechanizm 'zamykania' nawiewników automatycznych (higrosterowanych i ciśnieniowych)

Przechodząc od epoki "steruj sam" do "daj maszynie zrobić swoje", wkraczamy w świat nawiewników automatycznych. To rozwiązania, które z założenia minimalizują, a często całkowicie eliminują, potrzebę interwencji użytkownika w proces wentylacji, w tym w "zamykanie" czy ograniczanie przepływu. Ich geniusz tkwi w zdolności do samodzielnego reagowania na zmiany warunków zewnętrznych i wewnętrznych. Kluczowe mechanizmy automatyczne to higrosterowanie (reakcja na wilgotność) oraz ciśnieniowe (reakcja na różnicę ciśnień wywołaną głównie przez wiatr). Są to swoiste "inteligentne" wentylatory pasywne, które dynamicznie dostosowują strumień powietrza, dbając o optymalny mikroklimat na poddaszu i nie tylko, bez konieczności pamiętania o tym, aby fizycznie zamknąć nawiewniki w oknach. Działają w tle, często niezauważenie dla użytkownika, co jest ich największą zaletą w codziennym użytkowaniu. Ta niezależność od ludzkiego czynnika sprawia, że są doskonałym wyborem w budynkach, gdzie komfort i efektywność energetyczna mają iść w parze, a właściciele niekoniecznie chcą lub mogą aktywnie zarządzać wentylacją.

Zacznijmy od nawiewników higrosterowanych. To rozwiązania, które posiadają w sobie pewien rodzaj "czujnika" – specjalną taśmę (często wykonaną z poliamidu), która reaguje na stopień wilgotności powietrza wewnętrznego. Wilgotność wzrasta – na przykład, gdy gotujemy, bierzemy prysznic, suszymy pranie, albo po prostu, gdy w pomieszczeniu przebywa dużo osób i wszyscy wydychają parę wodną – a taśma... kurczy się! Tak, dobrze czytasz, kurczy się, niczym magiczny pasek. Ten ruch taśmy połączony jest mechanicznie z przepustnicą, która reguluje wielkość otworu wentylacyjnego. Kurczenie się taśmy powoduje otwarcie kanału wentylacyjnego, zwiększając tym samym dopływ suchego powietrza z zewnątrz. Dzięki temu, gdy poziom wilgoci w pomieszczeniu spada do odpowiedniego poziomu (powietrze staje się mniej wilgotne, bardziej suche), taśma zaczyna się wydłużać, a to z kolei sprawia, że mechanizm zamyka kanał, ograniczając dopływ powietrza. To eleganckie, fizyczne zastosowanie materiału reagującego na wilgotność, działające jak naturalny regulator. W praktyce oznacza to, że nawiewnik "otwiera się" wtedy, gdy wentylacja jest najbardziej potrzebna do usunięcia nadmiaru wilgoci, i "przymyka się" lub "zamyka" (do pewnego minimalnego stopnia), gdy poziom wilgotności jest komfortowy. W ten sposób automatycznie zapewniona jest optymalna ilość powietrza w pomieszczeniu. Takie nawiewniki jak model V40P mogą osiągnąć wydajność do 49 m³/h przy różnicy ciśnień 10 Pa, niezależnie od szerokości okna, co podkreśla ich efektywność w dostarczaniu niezbędnego strumienia świeżego powietrza w momentach największego zapotrzebowania.

Drugim kluczowym typem nawiewników automatycznych są te reagujące na ciśnienie, często nazywane ciśnieniowymi. W przeciwieństwie do higrosterowanych, które "patrzą" na wilgotność wewnątrz, nawiewniki ciśnieniowe reagują na warunki panujące na zewnątrz – głównie na różnicę ciśnień między wnętrzem a zewnętrzem, która powstaje przede wszystkim wskutek działania wiatru. Wyobraź sobie, że to taki mini-system "przeciwwiatrowy" zintegrowany z oknem. Gdy na zewnątrz panuje zbyt wysokie ciśnienie, na przykład podczas silnego wiatru wiejącego prosto w okno, klapka lub przepustnica w nawiewniku jest automatycznie przymykana. Mechanizm jest skonstruowany tak, aby zwiększający się napór powietrza zewnętrznego automatycznie zmniejszał otwór, przez który powietrze może wchodzić do środka. Ogranicza to tym samym gwałtowny napływ zimnego powietrza do wewnątrz pomieszczeń, co poprawia komfort cieplny i akustyczny, redukując przeciągi i hałas z zewnątrz. Gdy wiatr słabnie, różnica ciśnień maleje, a nawiewnik samoczynnie się otwiera, zwiększając przepływ powietrza do nominalnego poziomu, zapewniając podstawową wentylację nawet przy braku wiatru (gdy występuje efekt kominowy wynikający z różnicy temperatur). Dzięki temu te nawiewniki przymykają się, gdy tylko siła wiatru osiąga pewien próg, zapobiegając uczuciu zimnego podmuchu. To idealne rozwiązanie w wietrznych lokalizacjach. Nawiewnik V40P w oknach dachowych również posiada automatyczną regulację wielkości kanału przepływu reagującą na ciśnienie (przez jego kształt i konstrukcję, która minimalizuje wpływ wiatru na przepływ, utrzymując go na stałym poziomie niezależnie od siły wiatru). Tak więc model ten łączy w sobie pewne cechy obu typów – reaguje na wilgotność, ale też stabilizuje przepływ w zależności od ciśnienia, co czyni go wszechstronnym.

Choć nawiewniki automatyczne są "samoobsługowe", warto pamiętać, że ich pełne zamknięcie elementu w sensie odcięcia przepływu powietrza jest z reguły niemożliwe, a często również niewskazane. Producenci projektują je tak, aby zawsze zapewniały minimalny przepływ wentylacyjny, zgodny z obowiązującymi normami, nawet gdy są "zamknięte" wskutek działania mechanizmu (np. przy niskiej wilgotności lub silnym wietrze) lub, w niektórych modelach higrosterowanych, gdy użytkownik zastosuje opcjonalną blokadę ręczną (zazwyczaj dostępną jako "położenie minimalne" lub "pozycja zimowa", która wciąż przepuszcza minimalną ilość powietrza, np. 5-10 m³/h). Dlaczego? Ponieważ, jak wspomniano wcześniej, stała, choćby minimalna, wentylacja jest niezbędna dla zdrowia mieszkańców, trwałości budynku i zapobiegania pleśni. Próba całkowitego uszczelnienia okna przez permanentne zablokowanie nawiewnika w pozycji zamkniętej jest działaniem sprzecznym z przeznaczeniem tego elementu i może prowadzić do wszystkich negatywnych skutków braku wentylacji w szczelnym budynku. W automatycznych systemach nie znajdziemy pokrętła pozwalającego na fizyczne odcięcie dopływu powietrza "na zero", tak jak w niektórych prostych modelach ręcznych. Zamiast tego, obserwujemy, jak przepustnica elegancko przymykają się w odpowiedzi na sygnały z czujników (taśmy higroskopijnej) lub wiatr. Ich praca opiera się na ciągłym balansowaniu między dostarczaniem niezbędnej ilości świeżego powietrza a ochroną przed nadmiernym wychłodzeniem czy przeciągami, dzieje się to w sposób płynny i adaptacyjny.

Użytkownik automatycznych nawiewników praktycznie nie musi się martwić o ich bieżącą obsługę w kontekście regulacji. "Zamknięcie" jest częścią ich zaprogramowanego, automatycznego działania. Właściciel powinien jednak pamiętać o okresowym czyszczeniu, zwłaszcza elementów zewnętrznych (czerpni) i wewnętrznych. Taśma higroskopijna w nawiewnikach higrosterowanych czy delikatne mechanizmy klapowe w ciśnieniowych mogą zostać zaburzone przez kurz, pyłki, a nawet małe owady, co może wpłynąć na ich prawidłowe działanie i zdolność do samoczynnego regulowania przepływu. Konserwacja jest więc kluczowa dla utrzymania pełnej funkcjonalności systemu automatycznego. W przypadku nawiewników automatycznych, koszt zakupu i montażu jest zazwyczaj wyższy niż modeli ręcznych, co jest zrozumiałe, biorąc pod uwagę bardziej złożony mechanizm i "inteligencję". Jednak oszczędności wynikające z bardziej precyzyjnej, działającej non-stop wentylacji i lepszej jakości powietrza w domu często rekompensują te początkowe wydatki w dłuższej perspektywie czasu. Modele te są często wybierane w nowych inwestycjach budowlanych i remontach, gdzie priorytetem jest wysoki standard energetyczny i komfort użytkowania bez konieczności pamiętania o ręcznej regulacji wentylacji w oknach dachowych lub pionowych. Widząc tak zaawansowane mechanizmy, można odnieść wrażenie, że nasze domy stają się coraz bardziej autonomiczne, przejmując na siebie rutynowe zadania, takie jak właśnie dbanie o zdrowy oddech mieszkańców. Warto podkreślić, że sam fakt, iż producent okien wyposażył je w nawiewniki, nawet te automatyczne, świadczy o świadomości problemu wentylacji w szczelnych, nowoczesnych budynkach. A to już połowa sukcesu w zapewnieniu dobrego mikroklimatu na lata.

Kiedy warto regulować przepływ powietrza przez nawiewnik (a kiedy 'zamyka się' sam)?

Przeanalizowaliśmy działanie mechanizmów ręcznych i automatycznych – teraz czas połączyć te perspektywy i zastanowić się, kiedy faktycznie warto świadomie wpływać na strumień powietrza, a kiedy zdać się na technologię, która sama, niejako "niepostrzeżenie", dba o mikroklimat w pomieszczeniach, często też skutecznie zamyka nawiewniki w oknach lub przynajmniej je przymyka. Podstawą tego rozważania jest zrozumienie, że w nowoczesnym budownictwie, gdzie stolarka okienna charakteryzuje się niezwykłą szczelnością (co jest pożądane z punktu widzenia energetycznego), wentylacja grawitacyjna, polegająca na swobodnym przepływie powietrza przez nieszczelności, jest często niewystarczająca lub wręcz nie istnieje. Powoduje to poważny problem z brakiem wymiany powietrza. Konsekwencją może być wzrost poziomu CO₂, akumulacja zanieczyszczeń, nieprzyjemne zapachy, a przede wszystkim kondensacja pary wodnej, prowadząca do zawilgocenia ścian, sufitów i rozwoju pleśni. Nawiewniki w oknach stanowią celowo wprowadzone, kontrolowane nieszczelności, które mają zapewnić niezbędną, stałą wymianę powietrza nawet przy zamkniętych oknach. Bez nich komfortowe i zdrowe życie w szczelnym domu staje się iluzją.

Jeśli posiadamy nawiewniki z regulacją ręczną, mamy pełną kontrolę, co jest jednocześnie błogosławieństwem i przekleństwem. Kiedy *warto* ręcznie regulować? Na pewno wtedy, gdy chcemy tymczasowo dostosować warunki do konkretnej sytuacji: redukując przepływ, aby zminimalizować hałas z zewnątrz w nocy (choć niektóre normy dopuszczają minimalny hałas od nawiewników) lub by zredukować odczuwalny przeciąg podczas wyjątkowo porywistej aury, a nawet podczas chwilowych, bardzo intensywnych opadów (deszcz ze śniegiem, grad). Możemy też ręcznie otworzyć nawiewnik maksymalnie podczas intensywnego gotowania czy po kąpieli, aby przyspieszyć wymianę powietrza i szybciej pozbyć się nadmiaru pary wodnej. To jest ten moment, kiedy rola użytkownika jest kluczowa. Jesteśmy "wentylacyjnymi menadżerami" własnego domu. Pytanie brzmi, czy chcemy nimi być i czy będziemy o tym pamiętać. Świadome przymknąć nawiewniki w konkretnych sytuacjach jest w pełni uzasadnione, by chwilowo zwiększyć komfort akustyczny czy termiczny, ale ta decyzja powinna wynikać z bieżącej analizy warunków, a nie z chęci "totalnego odcięcia" wentylacji. Gdy wilgotność w pomieszczeniu wzrasta, a my nie zareagujemy manualnym otwarciem, nawiewnik ręczny nie pomoże w walce z kondensacją. Gdy na zewnątrz zrobi się cicho i bezwietrznie, a my zostawimy nawiewnik przymknięty "na wszelki wypadek", stracimy cenną wymianę powietrza.

Zupełnie inaczej sytuacja wygląda w przypadku nawiewników automatycznych. Tu system zamyka kanał (czyli go przymyka) lub otwiera *sam*, w odpowiedzi na sygnały z otoczenia. Kiedy "zamyka się sam"? Nawiewniki higrosterowane ograniczają przepływ, gdy wilgotność wewnętrzna spadnie poniżej określonego poziomu (np. 30-40% RH), uznając, że zapotrzebowanie na intensywną wentylację jest mniejsze. Nawiewniki ciśnieniowe (lub modele stabilizujące przepływ jak V40P) redukują otwór wentylacyjny, gdy wzrasta różnica ciśnień między stronami okna, czyli np. gdy wieje silny wiatr. Dzieje się to bez żadnej interwencji z Twojej strony – mechanizm działa w tle, automatycznie dostosowując wentylację do aktualnych potrzeb i warunków zewnętrznych. To rozwiązanie jest idealne dla osób, które cenią sobie wygodę i chcą mieć pewność, że minimalna wentylacja jest zawsze zapewniona, nawet gdy o tym zapomną. Nie musimy myśleć o tym, kiedy zamknięcie nawiewników jest uzasadnione przez wilgoć czy wiatr – nawiewnik robi to za nas, bazując na obiektywnych pomiarach lub warunkach fizycznych. Eliminuje to ryzyko błędu użytkownika, polegającego na permanentnym zamknięciu nawiewnika, co, jak już wiemy, jest bardzo niekorzystne dla budynku i zdrowia. W systemach automatycznych to mechanizm podejmuje "decyzję" o regulacji, bazując na swojej "logice" (reakcji na wilgotność/ciśnienie).

Podsumowując te dwie koncepcje, manualne sterowanie jest dla tych, którzy chcą i mogą aktywnie zarządzać wentylacją, dostosowując ją do bardzo specyficznych, *chwilowych* potrzeb lub preferencji. Wymaga to jednak świadomości wentylacyjnej i konsekwencji, by nie dopuścić do permanentnego braku wymiany powietrza. Automatyczne nawiewniki to z kolei opcja dla każdego, kto chce zapewnić sobie zdrowy mikroklimat i ochronić budynek przed skutkami nadmiernej wilgoci w sposób ciągły, efektywny i *niewymagający interwencji*. W zasadzie nie "zamyka się" ich ręcznie, pozwala się im, aby same się "przymykały", gdy nie ma dużego zapotrzebowania na powietrze lub warunki zewnętrzne są ekstremalne (silny wiatr). Wybór między tymi systemami często zależy od budżetu, filozofii użytkowania budynku (czy wolimy "set and forget" czy "fine-tune") i świadomości potrzeb wentylacyjnych. Niezależnie od wybranego modelu, obecność i *prawidłowe* funkcjonowanie nawiewników jest kluczowe dla zapewnienia zawsze świeżego powietrza na poddaszu (czy w innych pomieszczeniach z oknami wyposażonymi w nawiewniki) i uniknięcia problemów z wilgocią. Różne modele nawiewnika w oknach, niezależnie czy ręczne czy automatyczne, służą jednemu celowi: wentylacji w szczelnych oknach. Systemy automatyczne osiągają ten cel minimalizując udział człowieka, podczas gdy ręczne powierzają go użytkownikowi, który musi wiedzieć, kiedy warto regulować przepływ powietrza przez nawiewnik, a kiedy najlepiej pozostawić go otwartym.

Istnieje mit, że w mroźne dni powinno się bezwzględnie "uszczelnić" dom i permanentnie zamknąć nawiewniki, aby nie wpuścić zimna. Owszem, w ekstremalne mrozy można *ograniczyć* przepływ przez nawiewniki ręczne (choć nie do zera, jeśli model na to nie pozwala lub nie ma "pozycji zimowej"), a nawiewniki automatyczne ciśnieniowe mogą samoczynnie zredukować dopływ powietrza przy porywistym wietrze typowym dla zimowej aury. Ale całkowite odcięcie wentylacji na długi czas zimą, kiedy domownicy spędzają w domu więcej czasu, a produkcja pary wodnej jest wysoka (przez gotowanie, kąpiel, oddychanie), jest jak zamykanie się w puszce. Paradoksalnie, to właśnie zimą ryzyko kondensacji jest największe – ciepłe, wilgotne powietrze z wnętrza styka się z zimnymi powierzchniami (szybami, nieocieplonymi fragmentami ścian), a para wodna zamienia się w wodę. Dobrze działający nawiewnik, nawet minimalnie otwarty, zapewnia stały przepływ powietrza, które "zbiera" nadmiar wilgoci i odprowadza ją na zewnątrz, zastępując ją suchszym (choć zimniejszym) powietrzem. Ta ciągła, niewielka wymiana jest o wiele zdrowsza i efektywniejsza energetycznie niż walka ze skutkami wilgoci po jej nagromadzeniu. Stąd też automatyczne nawiewniki, które dostosowują przepływ do wilgotności i wiatru, są w stanie zapewnić zdrowszy mikroklimat przez cały rok, w tym w trudnych warunkach zimowych, minimalizując konieczność myślenia o tym, kiedy zamknąć nawiewniki w oknach. Ich działanie w dużej mierze zdejmuje z użytkownika brzemię tej decyzji.

Warto zauważyć, że różne modele okien w zależności od producenta czy linii produktowej mogą być wyposażone w odmienne modele nawiewników, od najprostszych ręcznych po zaawansowane automatyczne jak wspomniany V40P. To zróżnicowanie ma na celu umożliwienie dopasowania rozwiązania do konkretnych potrzeb wentylacyjnych budynku, jego lokalizacji (wietrzność) i budżetu klienta. Nie każdy dom potrzebuje tych samych rozwiązań wentylacyjnych, ale każdy szczelny dom *potrzebuje wentylacji*. Systematyczne, nawet niewielkie dostarczanie świeżego powietrza za pomocą nawiewników jest fundamentalnym elementem zdrowego budownictwa. Pozwala to ograniczyć zjawisko nadmiernego gromadzenia pary wodnej i zapewnia na poddaszu oraz w innych pomieszczeniach komfortowy i zdrowy mikroklimat, jednocześnie umożliwiając oszczędność energii cieplnej w porównaniu do chaotycznego wietrzenia przez otwieranie okien na oścież. Dzięki takiemu rozwiązaniu, możemy cieszyć się zaletami szczelnych okien – takimi jak lepsza izolacyjność akustyczna i cieplna – nie rezygnując z niezbędnej wentylacji, która jest niezbędna dla naszego zdrowia i kondycji samego budynku. Dlatego zrozumienie, jak działa nasz konkretny nawiewnik i kiedy samoczynnie przymyka się lub wymaga naszej interwencji, jest kluczowe dla optymalnego wykorzystania potencjału wentylacyjnego naszego okna.